Đang trở thành lĩnh vực kinh doanh được nhiều bạn trẻ lựa chọn với số lượng chuỗi, quán kinh doanh mọc lên ngày càng nhiều. Có thương hiệu còn tạo thành chuỗi, khách lui tới tấp nập. Song, để một thương hiệu nào đó thành công và có lãi lại là một câu chuyện hoàn toàn khác. Mới đây, cha đẻ Phở 24 Lý Quý Trung đã có những chia sẻ gan ruột về kinh doanh lĩnh vực F&B.

Mô hình nhỏ nhưng chi phí đầu tư cao

Theo ông Trung, năm 1996 ông Trung khởi nghiệp mô hình quán bar Jazz Club và phải sang quán vào năm 1999, đồng thời đem hết tài sản cá nhân trả nợ cho bar này trong vòng 3 năm. Lý do là ban đầu dự tính xây quán bar nhỏ nhưng kinh phí đầu tư lại quá cao. Chưa kể, bản thân lại không nắm kỹ và tính toán số lượng khách vào ra, tiêu xài đầu người bao nhiêu. Kết quả tổng doanh thu không lại chi phí chi ra. “Tất cả đều liên quan đến sơ suất của mình, những điều mình đã biết vẫn có thể sai. Kinh doanh F&B chỉ cần bất cẩn một cái là rất dễ thất bại”, ông Trung cho hay.

Không có phương án dự phòng

Là cha đẻ Phở 24 và khá thành công tại Việt Nam nhưng trong vòng 1 năm, ông Trung cũng phải đóng cửa 2 tiệm phở tại Singapore vì không tính toán được thói quen ăn uống của khách hàng và tìm phương án dự phòng bán đồ khác nếu không có khách ăn phở vào buổi tối. Theo ông Trung, tiệm mở ra bị lỗ vì buổi tối không có khách đến ăn phở mặc dù buổi trưa ăn rất đông. Trong khi buổi tối muốn bán thêm món gì đó thì cấu trúc của cửa hàng được thiết kế chỉ để làm phở nên không linh hoạt được. Sai là ở chỗ cấu trúc cái tiệm sai ngay từ ban đầu.

Thành công ở việc chọn vị trí

Đừng chọn vị trí theo kiểu mình thấy phù hợp, mình có thể làm cho quán thật đẹp để thu hút khách. Hoàn toàn sai lầm. Bởi lẽ, nhà hàng có đẹp, món ăn ngon cỡ nào đi nữa nhưng sai vị trí cũng là thất bại. Trong khi nhiều mô hình kinh doanh F&B không xuất sắc nhưng trúng vị trí tốt có thể thành công. Bài học này được ông Trung đúc kết khi mở nhà hàng ở Thái. Ông Trung nhấn mạnh: Từng mở nhà hàng Đào Viên ở Thái Lan mặc dù được thiết kế rất đẹp, bắt mắt nhưng cũng thất bại vì sai vị trí. Nhà hàng nằm sâu ở con hẻm và là đường một chiều, rất bất tiện cho khách hàng ghé ăn.

Ham mặt bằng rẻ

Gần giống với việc chọn vị trí, ham mặt bằng rẻ cũng là nguyên nhân khiến kinh doanh F&B thất bại.  Theo ông Trung, ông từng khởi nghiệp với Viva Saigon và đóng cửa đúng 1 năm. Quán nằm trên lầu, ở Q.7, trong khi mô hình kinh doanh này hướng đến đối tượng khách hàng là du khách, khách văn phòng sang, khách Việt cao cấp - những đối tượng này chủ yếu sống và làm việc tại Q.1, Q.3. “Do ham mặt bằng rẻ và chọn sai vị trí ngay từ đầu nên đã thất bại. Vì vậy, đã chọn kinh doanh lĩnh vực F&B thì yếu tố chọn vị trí mặt bằng là điều kiện tiên quyết.

Sự vào cuộc của những dịch vụ giao thức ăn như GrabFood đã tạo cú hích cho thị trường F&B

Tầm quan trọng của nghiên cứu thị trường

Khi kinh doanh lĩnh vực F&B theo ông Trung, chủ doanh nghiệp phải trả lời được câu hỏi là khách hàng của mình là ai, phục vụ cho ai. Sản phẩm phải đáp ứng được nhu cầu của khách. Tất cả các khách hàng đều có nhu cầu như sạch sẽ, an toàn, ngon… nhưng họ không thể hiện ra. Tương tự như vậy, cần tìm hiểu thật kỹ thói quên sinh hoạt của nơi mình muốn mở quán. Năm 2015 ông Trung tiếp tục khởi nghiệp với nhà hàng Bon Bistrong ở Sydey - Úc và cũng đóng cửa sau đó 2 năm. Theo ông Trung thời điểm đầu mở nhà hàng rất có tiềm năng, cư dân xung quanh đông đúc, lại gần trường học…nhưng do không tìm hiểu kỹ thị trường, cửa hàng mở ra đúng thời điểm học sinh nghỉ hè 4 tháng. Khách sau đó vắng hoe, lỗ nên đóng cửa.

Chọn mô hình kinh doanh đúng

Sau nhiều thất bại, với ông Trung ở thời điểm này, thành công trong khởi nghiệp nằm ở mô hình kinh doanh là chính chứ không phải ở sản phẩm. Và Phở 24 là một điển hình của mô hình kinh doanh đúng. Trường hợp bạn trẻ chưa xác định được mô hình kinh doanh hoặc mô hình kinh doanh không nhất quán rất dễ thất bại.  Điển hình như việc chủ doanh nghiệp lẫn lộn giữa mặt hàng bình dân và cao cấp bán chung với nhau thì chắn chắn mô hình kinh doanh kiểu vậy sẽ thất bại.

Có một số bạn trẻ dù chưa có kinh nghiệm nhưng cho rằng sản phẩm của mình chắc chắn sẽ ngon, cạnh tranh lại các sản phẩm đang có trên thị trường. Nhưng trong kinh doanh, nếu mình nghĩ là sản phẩm của mình ngon thì có hàng ngàn người cũng nghĩ sản phẩm của họ ngon.“Sản phẩm dù ngon mấy cũng khó thành công được. Thành công nằm ở mô hình kinh doanh là chính chứ không phải ở sản phẩm”, ông Trung chia sẻ.

“Do đó, khởi nghiệp thì ngoài yếu tố sản phẩm tốt thì phải có mô hình kinh doanh tốt, đánh giá được thị trường xung quanh; khi triển khai phải chọn đúng địa điểm. Nếu sản phẩm của mình không có gì đặc biệt thì phải kiên nhẫn chờ thời”, ông Trung nhắn nhủ.

Đừng ỉ lại câu “Thất bại là mẹ thành công”

Tuy thất bại giúp mình dễ thành công sau này nhưng đừng lạm dụng, ỉ lại, dễ dãi với nó. Người trẻ khởi nghiệp càng phải cẩn thận vì thị trường F&B cạnh tranh rất khốc liệt. Chưa có nước nào nhiều F&B như Việt Nam, thị trường lớn nhưng cạnh tranh lại là “đại dương đỏ”.

“Sai lầm học được nhiều, thành công học được ít vì thành công trôi đi, sai lầm nó thấm. Hiểu người đã là khôn nhưng hiểu chính mình mới là khôn thực sự. Hiểu những cái dở của mình, chứ không phải hiểu cái sai”, ông Trung chia sẻ.

Thủy Nguyên